W dniu 26 lutego 2016 r. estońskie Ministerstwo Rolnictwa zorganizowałow Tallinie kolejne spotkanie Ministrów ds. Rolnictwa oraz Głównych Lekarzy Weterynarii poświęcone tematyce afrykańskiego pomoru świń (ASF). W spotkaniu, obok Ministrów Rolnictwa i Głównych Lekarzy Weterynarii z EE, FI, HU, LV, LT, PL, RO i SK, udział wziął Komisarz ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności, Pan Vytenis Andriukaitis - członek Komisji Europejskiej oraz przedstawiciele DG SANTE. Stronę polską reprezentowali: Pani Ewa Lech, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Przewodniczący delegacji), Pan Włodzimierz Skorupski, Główny Lekarz Weterynarii oraz Pan Krzysztof Niemczuk, Dyrektor Państwowego Instytutu Weterynaryjnego - Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach wraz z przedstawicielami Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (Pani Magdalena Bartosińska, GłównySpecjalista wDepartamencie Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii) oraz Głównego Inspektoratu Weterynarii (Pan Michał Popiołek, Specjalista w Biurze Zdrowia i Ochrony Zwierząt).

W trakcie spotkania omówiono zarówno aktualną sytuację epizootyczną w zakresie ASF w państwach członkowskich, gdzie notowane są ogniska i przypadki tej choroby (Estonia, Litwa, Łotwa i Polska), jak również  stopień przygotowania tych państw członkowskich, które są wprawdzie obecnie wolne od ASF (Finlandia, Rumunia, Słowacja i Węgry), ale najbardziej  narażone na przeniesienie wirusa z terytorium państw trzecich, takich jak Białoruś, Federacja Rosyjska, czy Ukraina. Omówiono także przyszłe wyzwania w zarządzaniu kryzysowym, wskazując na szczególną rolę ścisłej współpracy i koordynacji działań realizowanych przez poszczególne państwa członkowskie w tym zakresie, oraz możliwości współpracy naukowej w kwestiach dotyczących ASF.

W swoim wystąpieniu podczas spotkania Pan Komisarz Andriukaitis podkreślał, że docenia skuteczne działania m.in. Polski prowadzone na rzecz ograniczenia rozprzestrzeniania się tej choroby. Dzięki tym działaniom zasięg obszarów występowania ASF nie uległ zasadniczym  zmianom od 2014 r., co świadczy  o skuteczności przyjętej i realizowanej strategii zwalczania ASF, której kluczowym elementem jest obecnie umiejętne zarządzanie populacją dzików, stanowiących rezerwuar tej choroby. Pan Komisarz przypomniał również, że KE jest gotowa współfinansować ukierunkowane działania kontrolne w zakresie ASF w państwach trzecich, w tym na terytorium Ukrainy, gdzie systematycznie wzrasta liczba ognisk i przypadków tej choroby. Aby uzyskać takie współfinansowanie Ukraina musi jednak przedstawić odpowiedni plan kontroli ASF, co nie zostało jak dotychczas dokonane.

Pan Komisarz Andriukaitis zapewnił także uczestników spotkania, że KE kontynuuje działania na rzecz zniesienia przez Federację Rosyjską nieuzasadnionego embarga na żywe świnie i produkty wieprzowe pochodzące z UE. Podkreślił przy tym, że kluczowe jest, aby uzgadniane z FR rozwiązania w tym zakresie były możliwe do zaakceptowania przez wszystkie państwa członkowskie. W opinii Pana Komisarza dyskryminacyjne praktyki polegające na zawieraniu porozumień bilateralnych pomiędzy FR a niektórymi państwami członkowskimi w ww. kwestiach nie mogą być tolerowane i stanowią naruszenie podstawowych zasad UE.

Pani Ewa Lech, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, przypomniała, że dzięki skutecznej strategii zwalczania ASF przyjętej na terytorium Polski choroba nie rozprzestrzenia się, a sytuacja epizootyczna jest stabilna. Podziękowała przy tym za słowa uznania ze strony Pana Komisarza Andriukaitisa dla realizowanych w Polsce działań na rzecz zwalczania ASF, dzięki którym udało się ograniczyć rozprzestrzenianie się tej choroby do stosunkowo niewielkiego obszaru. Odnosząc się do nowych restrykcji nałożonych decyzją wykonawczą Komisji (UE) 2016/180 na obszarze województwa podlaskiego (objęły one część gminy Zabłudów w powiecie białostockim oraz gminy Czyże i Hajnówka w powiecie hajnowskim) podkreśliła jednak, że powinny być one nakładane na obszary administracyjne, na których choroba faktycznie występuje, aby niepotrzebnie nie potęgować nieuzasadnionych i negatywnych skutków ekonomicznych dla gospodarstw utrzymujących świnie. Ww. decyzja wykonawcza Komisji została tymczasem przyjęta pomimo wyraźnego sprzeciwu Polski. Pani Minister Ewa Lech zaapelowała do KE o zapewnienie państwom członkowskim, przy wprowadzaniu restrykcji związanych z ASF,  możliwości większego wpływu na podejmowanie decyzji, które dotyczą ich terytoriów.

Niezmiernie interesująca była również dyskusja nt. współpracy naukowej, w tym możliwości tworzenia konsorcjów, w celu pozyskania funduszy europejskich do realizacji projektów naukowych dotyczących afrykańskiego pomoru świń. Ciekawą prezentację w tym zakresie przedstawił Jean-Charles Cavitte z DG Agriculture and Rural Development, Unit Research & Innovation, pt. EU co-funding opportunities for scientific cooperation:  an overview. Ponadto w toku oficjalnych wystąpień (Główny Lekarz Weterynarii Estonii: O. Kalda, dyrektor DG Sante: B. Van- Goethem) i dyskusji kuluarowych podkreślono wyjątkową rolę Polski (Ministerstwo, Główny Inspektorat Weterynarii), w tym Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – PIB w Puławach, jako kompetentnego partnera w zakresie epidemiologii, diagnostyki laboratoryjnej, kreowania rozwiązań dotyczących analizy i oceny ryzyka, związanych z wirusem afrykańskiego pomoru świń i wdrożonych procedur administracyjnych. Dyrektor Niemczuk zadeklarował, że uczestnicy spotkania otrzymają propozycję tematów, które mogą stanowić podstawę do tworzenia konsorcjów naukowych do wzmożenia współpracy międzynarodowej dotyczącej ASF.

Polish proposals for cooperation on African swine fever (pdf)

 

Opracował:

Magdalena Bartosińska, Główny Specjalista, Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii, MRiRW

Krzysztof Niemczuk, Dyrektor PIWet-PIB w Puławach

Fotografie:

Michał Popiołek, Specjalista Biuro Zdrowia i Ochrony Zwierząt Główny Inspektorat Weterynarii