Jednym z głównych zadań Inspekcji Weterynaryjnej jest zapewnienie bezpieczeństwa mięsa i produktów mięsnych. Nadzór nad bezpieczeństwem mięsa w całym łańcuchu żywnościowym prowadzony jest przez Urzędowych Lekarzy Weterynarii z zastosowaniem różnych środków kontroli. Pomimo podejmowanych starań, od czasu do czasu UE jest świadkiem afer związanych z jakością mięsa i produktów mięsnych. Co więcej, czynniki powodujące zagrożenie dla ludzi takie jak Salmonella czy Campylobacter, nie są widoczne w czasie badania mięsa. Może się zdarzyć, że mięso lub produkty mięsne mogą zostać wprowadzone na rynek i skonsumowane, zanim zostaną zidentyfikowane źródła zanieczyszczenia. Istota działań Inspekcji Weterynaryjnej obecnie jest poddawana rewizji z uwzględnieniem najnowszych osiągnięć nauki w zakresie nadzoru nad produkcją mięsa.

Celem nowej Akcji UE COST „Nadzór nad produkcją mięsa oparty na analizie ryzyka i zintegrowanym podejściu w celu zapewnianie bezpieczeństwa mięsa” (RIBMINS) jest osiągnięcie poprawy metod nadzoru nad produkcją mięsa. Realizacja tego zadania oczekiwana jest w ciągu najbliższych czterech lat. Akcja UE COST zgromadziła ponad 150 ekspertów w dziedzinie bezpieczeństwa żywności z krajów UE i nie tylko. Aby osiągnąć zakładany cel niezbędna będzie analiza metodologii nadzoru nad produkcją mięsa pod kątem wydajności tak by nadzór ten był bardziej efektywny, opłacalny dla państwa, producentów i przyniósł realne korzyści dla konsumentów. Osiągnięcie tego celu możliwe będzie np. poprzez opracowanie zintegrowanych systemów zapewniania bezpieczeństwa. Aktywność UE COST w tym obszarze jest zgodna z propozycją Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) dotyczącą prac nad budową nowoczesnego systemu zapewniania bezpieczeństwa mięsa opartego na analizie ryzyka, ocenie ryzyka, oraz zastosowania środków kontroli w punktach łańcucha żywnościowego, w których redukcja ryzyka związanego z produkcją mięsa będzie najbardziej efektywna.

Pomysłodawcą i inicjatorem Akcji UE COST w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem mięsa i produktów mięsnych jest 37-letni prof. dr Bojan Blagojevic, specjalista w dziedzinie weterynaryjnego zdrowia publicznego z Uniwersytetu w Nowym Sadzie (Serbia), obecnie pełni on funkcję przewodniczącego akcji: „Funkcjonujący od ponad 100 lat system był przez długi czas stosowany do zwalczania współczesnych zagrożeń bezpieczeństwa mięsa - z ograniczonym powodzeniem. Moim pomysłem było zebranie najlepszych ekspertów z ponad 35 krajów i usprawnienie systemu bezpieczeństwa mięsa. Chcąc stawić czoła obecnym zagrożeniom związanym z produkcją mięsa, nadzór weterynaryjny nad produkcją mięsa musi ulec zmianie, działania Inspekcji Weterynaryjnej powinny opierać się na analizie zagrożeń i tworzyć zintegrowany system, uwzględniający zapobieganie i kontrolę w całym łańcuchu produkcji mięsa, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw i rzeźni”.

Wiceprzewodniczącą akcji jest dr Lis Alban. Jest ona adiunktem na Uniwersytecie w Kopenhadze i Głównym Doradcą Naukowym w Radzie ds. Rolnictwa i Żywności Danii: „Nasze działanie w ramach UE COST leży w interesie uczciwej konkurencji w sektorze przemysłu mięsnego i skuteczniejszych metod nadzoru w całej Europie. Aby przyspieszyć ten proces, musimy współpracować w celu znalezienia najlepszych rozwiązań - tylko w ten sposób producenci i ubojnie będą w stanie dostarczać bezpieczne mięso wszystkim konsumentom”- mówi dr Alban, organizatorka konferencji UE COST która miała miejsce na Uniwersytecie Kopenhaskim w dniach od 6 do 8 listopada 2019 r.

Dyrektor ds. Komunikacji i Współpracy Naukowej w ramach działania UE COST dr Boris Antunovic, profesor na Uniwersytecie J. J. Strossmayera w Osijeku w Chorwacji powiedział: „W ramach akcji zgromadziliśmy znanych ekspertów z różnych krajów UE. Niektórzy z nich nigdy się nie widzieli, jednak dzięki akcji COST mogą współpracować i przez najbliższe cztery lata, dzielić się swoimi pomysłami i doświadczeniami w zakresie nadzoru nad produkcją mięsa. Również młodzi naukowcy mają okazję dołączyć do akcji, składając wnioski o krótkoterminowe staże naukowe. Staże te stanowią istotne narzędzie rozwoju.”

Również przemysł mięsny z zadowoleniem przyjął nową Akcję UE COST „RIBMINS”. Francisco Requena dyrektor hiszpańskiej firmy o ponad 200-letniej tradycji z siedzibą główną w Maladze, przetwarzającej ponad 25 000 świń tygodniowo i eksportującej 50% produkcji do innych krajów UE i Azji powiedział: „Kontrola mięsa jest procesem bardzo złożonym, a w codziennych operacjach stwarza wiele kontrowersyjnych problemów dla przemysłu. Skuteczność badania końcowego produktu jako sposób nadzoru w wykrywaniu najbardziej istotnych zagrożeń dla zdrowia ludzi jest bardzo ograniczona - jest to system drogi i nieproaktywny, a testowane próbki żywności mogą nie być wystarczająco reprezentatywne z powodu niejednorodnego rozmieszczenia czynników szkodliwych. Ponadto wyniki badań mogą być opóźnione, w zależności od stosowanych testów, i mogą odnosić się tylko do badanych zagrożeń. Ogólnie rzecz biorąc, testy i negatywne wyniki z pewnością nie gwarantują bezpieczeństwa w zakresie produkcji mięsa”.

Ze względu na zwiększony międzynarodowy handel mięsem na poziomie globalnym Akcja UE COST wzbudziła już zainteresowanie ekspertów spoza UE. Dr Mick Bosilevac, mikrobiolog pracujący w US Meat Animal Research Center w Kansas (USA), postrzega akcję COST w zakresie kontroli mięsa jako doskonałą okazję dla ekspertów ds. bezpieczeństwa żywności i bezpieczeństwa mięsa: „Mamy szczęście, że przynajmniej w zakresie rynku wołowiny, bezpieczeństwo żywności nie jest uważane za obszar konkurencji. Oznacza to, że problemy jak również rozwiązania są jawnie i powszechnie dostępne. Konsumenci nie reagują na pojawienie się informacji o zagrożeniu lub wycofaniu produktu, unikając wołowiny pochodzącej tylko z firmy której to dotyczy. Raczej będą unikać wszystkich produktów z wołowiny. Z tego punktu widzenia im lepsza będzie współpraca w każdej grupie towarowej tym szybciej można będzie wdrożyć skuteczne rozwiązania”.

Nowe przepisy UE dotyczące kontroli urzędowych, które wejdą w życie od 14 grudnia 2019 r., będą dotyczyły prawa żywnościowego, zasad dobrostanu zwierząt oraz zmian w nadzorze nad produkcją. Akcja UE COST „RIBMINS” prowadzona jest w chwili dostosowania krajowych systemów nadzoru do nowego prawodawstwa UE. W celu lepszej koordynacji działań na poziomie krajowym dla każdego kraju ustanowiono krajowe punkty kontaktowe RIBMINS.

W przypadku Polski rolę Krajowego Punktu Kontaktowego prowadzi PIWet-PIB we współpracy z UP Wrocław.

Adres do kontaktu e-mail:  RIBMINS.POLAND@piwet.pulawy.pl

Osoba do kontaktu: Mirosław Różycki tel. +48 81 889 3314

lub Maciej Kochanowski +48 81 889 3025