Ju� w 1905 r., 10 lat po odkryciu
przez R�ntgena promieniowania X, w brytyjskim patencie
oznaczonym numerem 1609 proponowano poddanie �ywno�ci
promieniowaniu jonizuj�cemu radu w celu poprawy jej stanu
higienicznego. Jednak�e pierwsze pr�by wykorzystania utrwalania
radiacyjnego na skal� przemys�ow� nie powiod�y si� z powodu
braku odpowiedniej ilo�ci radu oraz ma�ej mocy dost�pnych w tym czasie
urz�dze� wytwarzaj�cych promienie X. W 1921 r. zaproponowano
zastosowanie promieni X do inaktywacji w�o�ni. Pierwszej
pomy�lnie zako�czonej pr�by utrwalania radiacyjnego �ywno�ci
dokonano w 1943 r., a obiektem zabiegu by�y par�wki. Po wojnie
prace te kontynuowano w wielu krajach, w Stanach Zjednoczonych w
ramach programu badawczego pod has�em "Atoms for Peace".
Napromienianie,
jak �adna inna metoda konserwacji �ywno�ci, zosta�o obj�te w�wczas
olbrzymim zakresem bada� nad jego wp�ywem na zdrowie cz�owieka.
Rozpocz�te we wczesnych latach sze��dziesi�tych prace konsultacyjne
prowadzone pod egid� FAO, IAEA i WHO na temat toksykologicznego,
od�ywczego i mikrobiologicznego aspektu napromieniania �ywno�ci,
doprowadzi�y do opublikowania raportu, w kt�rym orzeczono, �e
utrwalanie radiacyjne �ywno�ci dawk� do 10 kGy nie przedstawia ryzyka
toksykologicznego ani mikrobiologicznego oraz nie zmniejsza warto�ci
od�ywczej tak konserwowanych produkt�w spo�ywczych (Wholesomeness of irradiated food, WHO
Technical Report Series 659, Genewa, 1981).
Stwierdzono w nim tak�e, �e nie s� potrzebne dalsze badania
toksykologiczne �ywno�ci utrwalonej wy�ej wspomnian� dawk�. FDA
(Food and Drug Administration)
zaaprobowa�a
22.07.1985 r. stosowanie napromieniania do inaktywacji w�o�nia
spiralnego (Trichinella spiralis) dawk� 0,3–1 kGy, 02.05.1990
r. do produkt�w drobiowych w celu zmniejszenia ska�enia
bakteriami Salmonella, Campylobacter i Listeria
monocytogenes
dawk� do 3 kGy, 02.12.1997 r. do �wie�ej i mro�onej wo�owiny, baraniny
i
wieprzowiny w celu niszczenia mikroorganizm�w chorobotw�rczych dawk�
do 4,5 kGy dla mi�sa ch�odzonego i do 7 kGy dla mi�sa mro�onego,
21.07.2000 r. dekontaminacj� jaj dawk� do 3 kGy.
22.02.1999 r. Unia Europejska wyda�a dwie dyrektywy, z kt�rych pierwsza
ma
na celu ujednolicenie prawa dotycz�cego stosowania napromienia w
krajach cz�onkowskich (Directive 1999/2/EC  ), druga
za� ustala pozytywn� list� produkt�w, kt�re mog� by�
napromieniane (Directive
1999/3/EC ). Dzia�ania takie sprawi� zapewne,
�e utrwalanie radiacyjne �ywno�ci b�dzie coraz powszechniejsze, a
dost�p do tak utrwalonych �rodk�w spo�ywczych �atwiejszy. Obecnie
postuluje si� tak�e, aby stosowa� tak du�� dawk�, dzi�ki kt�rej
b�dzie mo�liwe osi�gni�cie ��danego efektu. |
